Là một giáo viên có hơn 22 năm công tác giảng dạy ở một trường THPT, nhiều năm làm công tác giáo viên chủ nhiệm và tham gia giáo dục học sinh cá biệt, tôi không ủng hộ các biện pháp kỷ luật học sinh ngoài bậc tiểu học của điều 15 trong thông tư TT 19/2025/TT-BGDĐT.
Từ khi công bố, TT 19 được đông đảo dư luận quan tâm phân tích, mổ xẻ với nhiều góc nhìn khác nhau. Ở bài viết ngắn này, tôi xin chia sẻ góc nhìn thực tế với tư cách là một GV THPT, đặc biệt là về điều 12 và 15 của thông tư này.
Điều 12 chia các lỗi vi phạm của học sinh làm 3 mức: Mức 1: Tác hại đến bản thân; Mức 2: Ảnh hưởng tiêu cực tới nhóm/lớp và Mức 3: Ảnh hưởng tiêu cực đến nhà trường.
Điều 15 quy định các biện pháp kỷ luật học sinh tương ứng với 3 mức độ trên. Có 3 biện pháp kỷ luật, lần lượt là Nhắc nhở, Phê bình và Yêu cầu viết bản kiểm điểm. Trong đó, Hiệu trưởng và giáo viên chủ nhiệm (GVCN) được tiến hành cả 3 biện pháp, còn giáo viên bộ môn (GVBM) chỉ được tiến hành 1 biện pháp thấp nhất: Nhắc nhở.
Điều 15 cũng quy định cách thức, trình tự tiến hành các biện pháp kỷ luật trên (Xin xem sơ đồ trong ảnh). Ngắn gọn là, nếu tiếp tục vi phạm Mức 1 thì Phê bình, nếu tiếp tục vi phạm Mức 2 thì Yêu cầu viết bản kiểm điểm, nếu tiếp tục vi phạm Mức 3 thì … thì… thì … “Chả sao cả”!!!
Vấn đề: Việc quy định GVBM chỉ có quyền Nhắc nhở có thể khiến một GV THPT như tôi “vô cảm” và việc quy định tiến trình thực hiện biện pháp kỷ luật ở Mức 3 “không khép kín” có thể khiến các nhà trường “bất lực”.
I. Điều 15 có thể khiến GV trở nên vô cảm
Điều 15 này phi thực tế và có thể biến một GV ngày càng trở nên “vô cảm” trước các hành vi vi phạm của học sinh. Tại sao? Hãy xét một tình huống đơn giản dưới đây, nhưng không hiếm gặp trong lớp học sẽ rõ.
Tình huống: Trong giờ học 45 phút, nếu một HS nhiều lần không chú ý vào bài học thì GV bộ môn có thể làm gì?
Theo điều 12, hành vi đó của HS thuộc Mức 1 (tác hại đến bản thân) và theo điều 15, lần đầu GVBM sẽ nhắc nhở HS, lần thứ hai, GV cũng chỉ có thể Nhắc nhở hoặc liên hệ GVCN đến lớp để Phê bình HS!!! (Xem sơ đồ)
Lựa chọn thứ nhất là một vòng lặp không hồi kết, nhắc lần 1, nhắc lần 2, nhắc lần 3,…, nhắc lần thứ n,… (Ở nhà, nếu con bạn mắc lỗi tương tự, bạn sẽ nhắc nhở n lần chứ hay bạn “bỏ nhà” cho khuất mắt hay … 😀 )
Lựa chọn thứ hai: Lập tức liên hệ GVCN – Nhưng có khả dĩ? Không, đây là một việc phi thực tế, vì GVBM không hoàn thành bài dạy nếu phải nhiều lần dừng lại để liên hệ và phối hợp với GVCN, hai là, không phải lúc nào GVCN cũng trống giờ để lên lớp phối hợp. Hiển nhiên GVBM có thể liên hệ Hiệu trưởng thay cho GVCN – Một chuyện càng không tưởng.
Ngoài hai lựa chọn trên, GVBM còn có một lựa chọn khác: Phớt lờ HS đó đi. Dù sao hành vi của HS này chỉ tác hại đến bản thân và không ảnh hưởng đến ai!!! Một lựa chọn rất dễ dàng và cực kỳ an toàn cho GVBM vì không gây một xung đột nào, không mất tý thời gian nào của bài dạy. Bạn biết tôi đang nói gì chứ? Đúng vậy, GV đang bịt tai, bịt mắt trước khuyết điểm của HS, và như Napoléon Bonaparte từng nói: “Thế giới trở nên tồi tệ hơn, không phải vì sự tàn bạo của những kẻ xấu, mà vì sự im lặng của những người tốt”. Hậu quả sau này là gia đình và cả xã hội sẽ gánh chịu! Và nếu thật sự TT này có hiệu lực, thì viễn cảnh trên hoàn toàn có thể xảy ra, thưa các quý phụ huynh và toàn thể xã hội!
II. Điều 15 có thể khiến nhà trường “bất lực”
Như trên đã nói, theo điều 15, nếu HS vi phạm Mức 3 (ảnh hưởng tiêu cực đến nhà trường) thì GVCN và Hiệu trưởng có thể thi hành biện pháp Yêu cầu viết bản kiểm điểm, nhưng nếu HS tiếp tục vi phạm Mức 3 sau khi viết bản kiểm điểm thì sao? Nhà trường sẽ tiến hành biện pháp kỷ luật nào tiếp theo? Nhắc nhở chăng? Không được. Phê bình chăng? Không được. Yêu cầu viết bản kiểm điểm chăng? Không được. Vì sao vậy? Vì điều 15 không hề đề cập nếu HS tiếp tục vi phạm Mức 3 thì áp dụng biện pháp kỉ luật gì (xem sơ đồ).
Đây là một “kẽ hở” hết sức kì quái, trong khi HS tiếp tục vi phạm Mức 1 và 2 thì có biện pháp, nhưng nếu HS tiếp tục vi phạm Mức cao nhất thì lại không có biện pháp. Thế là thế nào? (Ai, ai làm ra cái này, ai làm ra cái này 😀 ). Thật kỳ lạ!
III. Kiến nghị
Là GV THPT, chịu tác động trực tiếp bởi TT 19, tôi kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo tạm dừng thời gian thi hành TT 19, xem xét 2 vấn đề đặt ra ở trên và có điều chỉnh phù hợp. Mặc dù, trước khi TT này công bố, GV chúng tôi đã được xin ý kiến và cá nhân tôi đề nghị phải có biện pháp Đình chỉ học tập.
Là phụ huynh có con đang học cấp 2 và 3, các cháu sẽ không được các thầy cô tận tâm, dùng hết khả năng để giáo dục, nếu TT 19 như trên có hiệu lực. Vì vậy tôi xin được bày tỏ thái độ vô cùng quan ngại về TT này với Chính phủ nước nhà (Thông tin Chính phủ).
Trân trọng,
Nguyễn Thế Phúc
Giáo viên Trường THPT Nguyễn Du – Ninh Bình
——
Bài đã đăng facbook.com/nguyenthephuc
